cursus
Een kleurrijke literaire stad
De ‘Parel van de Zwarte Zee’ is een van de koosnamen voor de zuidelijke, kleurrijke stad Odessa. Voor Russische lezers is Odessa een echte literaire stad, net zoals Sint-Petersburg. De dichter Aleksandr Poesjkin zette al in het begin van de 19e eeuw de toon door de stad in zijn roman-in-verzen Jevgeni Onegin luchtig en spottend te bezingen. Poesjkin laat zijn hoofdpersoon Jevgeni naar Odessa reizen en roemt er… de modder die in de lente Odessa’s straten verstopte, de drukke haven, de luidruchtige Griekse kooplui en het genoegen om ’s avonds in de Opera een schone koopmansvrouw in haar loge te bespieden.
Russisch en Joods Odessa
Veel literaire personages hebben hun avonturen in Odessa beleefd. Er is het schitterende verhaal van Isaak Babel over Benja Krik, de koning van de bandieten uit de wijk Moldavanka, die zijn dikke, schele zuster met succes uithuwelijkt. Of het dolkomische verhaal over het personage Ostap Bender, de Grote Combinator, die alles in het werk stelt om de geheime miljoenen roebels van een sovjetbureaucraat te stelen. Beroemde schrijvers als Isaak Babel, Il’f en Petrov, Konstantin Paustovski, Ivan Boenin en de joodse schrijvers Sjolom Alejchem en Vladimir Zjabotinski hebben bijgedragen aan het caleidoscopische literaire beeld van Odessa.
Doel
In deze cursus maakt u kennis (of hernieuwt u de kennismaking) met het werk van 19e en 20e-eeuwse Russische en Joodse schrijvers die in hun werk de stad Odessa tot leven brengen. Zo krijgt u niet alleen een beeld van de literatuur en de schrijvers, maar ook van de stad zelf.
Opbouw
De cursus bestaat uit zes colleges die elk een subthema hebben. In het eerste college gaan we in op het 19e-eeuwse beeld van Odessa dat Poesjkin als een van de eerste schetste. Een stad van modder, stof en mooie vrouwen. Daarna komen in de volgende colleges achtereenvolgens verhalen van Koeprin, Paustovski, Babel en gedichten en liederen van Vertinski aan de beurt. Een bijzondere plek is er voor de in Nederland weinig bekende joodse schrijvers waarin zowel de allerarmste bewoners van Odessa, de bandieten van de Moldavanka, als de rijke joodse graanhandelaren geportretteerd worden. In elk college is er ook aandacht voor het beeld van Odessa dat via Russische en Joodse liedjes naar voren komt.
Werkwijze
U leest ter voorbereiding op een college enkele (niet al te lange) fragmenten uit de te bespreken literaire werken. Als hulp krijgt u daarvoor een leesopdracht van mij. Tijdens elk college bied ik u achtergrondinformatie over de stad, de schrijvers, het gelezen werk, de liedjes over Odessa en ik stimuleer u om leeservaringen met elkaar uit te wisselen.
